CAMP, een verloren gelopen woord |
TEKST  
|
maandag 29 februari 2016 om 15:10 uur. | Terug naar Proza
Dit werk werd reeds 3049 maal bekeken.
CAMP, een verloren gelopen woord. Ik las Het internationaal congres over kitsch en camp, dat aan de Universiteit Antwerpen plaatsvond in 1988.(1) En Luc Pay bezorgde mij het essay “ Notities over ‘Camp’ van Susan Sontag, een rebelse Grande Dame (1933-2004) van wie ik eveneens haar dagboeken las (2) “CAMP” is een concept dat verwant is met kitsch. Niet zelden worden beide begrippen in hun relatie tot kunst, literatuur, muziek of elk voorwerp met mogelijk een esthetische waarde, door elkaar gebruikt. Een mens dient ofwel een kunstwerk te zijn, ofwel een kunstwerk aan te hebben, Oscar Wilde Voor Susan Sontag is de geschiedenis van de Camp-smaak deels een geschiedenis van de smaak van de snob. Haar achtenvijftig notities over “Camp” zijn dan ook aan Oscar Wilde, dandy bij uitstek, opgedragen. Terwijl Kitsch veeleer naar een werk op zich verwijst is Camp “a mode of performance’ waarbij zij een onderscheid maakt tussen a "naive and deliberate camp”. ‘Kitsch, as a form or style, certainly falls under the category "naive camp" as it is unaware that it is tasteless; "deliberate camp", on the other hand, can be seen as a subversive form of kitsch which deliberately exploits the whole notions of what it is to be kitsch’. ‘De essentie van Camp is de liefde voor het onnatuurlijke’ schrijft Sontag. Het is een bepaalde vorm van estheticisme die niet in termen van schoonheid maar in een bepaalde graad van kunstmatigheid, overdrijving en stilering wordt uitgedrukt waardoor de inhoud wordt verwaarloosd. Camp is zodoende niet geëngageerd, gedepolitiseerd of op zijn minst apolitiek. Het is een cultuuruiting die met kitscherige elementen naar de wereld kijkt, met een stijl vol overmaat, buitenissigheid, met een ernst die tekortschiet en niet ernstig kan genomen worden. Het neutraliseert verontwaardiging en begunstigt speelsheid. Dank zij Sontags ‘Notes on camp’ en de vele camp-elementen In de Pop-art , raakte het begrip in de jaren zestig meer bekend. ‘Het ironisch omarmen van massacultuur is kenmerkend voor zowel camp als postmodernisme. Waar het modernisme een ivoren toren van onbegrijpelijke "hogere" kunst creëerde, en volkse cultuuruitingen als minderwaardig werden beschouwd, stelde het postmodernisme een (al te scherpe) grens tussen hoge en lage cultuur ter discussie. Het dwepen met volkscultuur was een logisch gevolg. Omdat deze populaire uitingen met de nodige artistiek/filosofische bijbedoelingen werden omarmd, kunnen we spreken van camp’ zo leert Wikipedia (4). In de eerste helft van de twintigste eeuw verschijnt het begrip camp in verband met de homoseksuele subcultuur in de VS. Sontag stelt dat niet alleen de homoseksuele esthetische levenswijze de moderne pionierskracht is maar eveneens de Joodse morele ernst. Beiden zijn twee markante, creatieve minderheden in de hedendaagse grootstedelijke cultuur op zoek naar legitimiteit; de Joden in de hoop op maatschappelijke integratie door het bevorderen van het morele bewustzijn, de homoseksuelen door het bevorderen van het esthetisch bewustzijn. Camp is een verloren gelopen woord, en niet langer gebeiteld in ons geheugen. Misschien een idee voor Mededelingen van het CDR om een nieuwe rubriek te starten. Frank De Vos (1) (1) De troeven van kitsch. Subversie en conventie van Renaissance tot postmodernisme, Antwerpen, UIA /Progressef, 1989, 144 p. (3) (2) Tegen interpretatie, Essays. Susan Sontag. A.W.Bruna&Zoon. Utrecht/Antwerpen 1969, zonder ISBN Herboren: dagboeken en aantekeningen 1947-1963, Susan Sontag, 334blz De Bezige Bij, Amsterdam. ISBN: 978-90-234-2902-9 (h http://nl.wikipedia.org/wiki/Camp_(cultuuruiting)
