Over Mazzel tov van Margot Vanderstraeten

TEKST

maandag 13 november 2017 om 15:06 uur.    |    Terug naar Proza
Dit werk werd reeds 3549 maal bekeken.

Over Mazzel tov van Margot Vanderstraeten

        - mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie -

‘’Lire, c’est s’exercer à la gratitude.” Aan deze woorden van Patrick Boucheron, een Frans historicus, dacht ik weer nadat ik ‘’Mazzel tov’’ had gelezen. De vlotte pen en het mooie Nederlands van Margot Vanderstraeten lopen op ‘hoge hakjes’ (blz.130). Zoals in ‘Het Vlindereffect’(1) en in haar gezegende interviews - ik denk hier aan deze met Jeroen Brouwers of Elisabeth Badinter- is zij taalvast zonder het o, zo hilarisch Engelskiljons. Er wordt dus niet ‘geframed’ noch ‘getriggerd’ en als er al eens een Engelse term wordt gebruikt dan staat deze netjes in cursief zoals het hoort. Niemand ‘’strecht’ zijn ogen, niemand ‘riekte’….

 Margot Vanderstraeten

Mazzel tov is wat mij betreft niet alleen een respectvolle, tedere soms bitterzoete getuigenis maar eveneens een bijzonder document met een inkijk in de intimiteit van een orthodox-joods gezin, de familie Schneider met al het wel en wee van vier opgroeiende kinderen. Het is eveneens een document over de chassidische gemeenschap van Antwerpen; een besloten gemeenschap die alle littekens van vervolging uit het verleden meedraagt . De eerste ontmoeting met de oma die de kampen overleefde is indrukwekkend door de schijnbare argeloosheid. Met deze overlevende van de Holocaust tracht Margot Vanderstraeten hierover te praten: “Maar alle woorden ter wereld volstaan niet om de ervaringen in de kampen te beschrijven en om de confrontatie met zo veel boosaardigheid te vatten. Hoe zou iemand die deze gruwelen niet heeft beleefd, erover kunnen vertellen? Als zelfs iemand die beleefd, doorleefd en overleefd heeft, er geen woorden voor kan of wil vinden? Begrijpt u onze voorkeur voor stilte? Zwijgen is de keuze voor het kleinste verraad.”

Antisemitisme

‘Wij, joden, wij zijn zoals de kanaries in de koolmijn. Wij hebben verscherpte zintuigen. Wij ruiken de maatschappelijke veranderingen jaren voor de goegemeente ze ruikt. Wij weten wanneer er gevaar op komst is; die intuïtie zit in onze genen. Hoe kan het anders, na een geschiedenis vol vervolging.’

In dit verband dacht ik aan de beklijvende documentaires: ‘ De kanarie in de kolenmijn’ van Hanneke Groenteman over het toenemend antisemitisme in Nederland, Frankrijk en Groot Brittannië. (2), een antisemitisme dat in Frankrijk grimmiger en grimmiger wordt. Soms met een dodelijke afloop zoals de moord op de Frans-Joodse Arts, Lucie Sarah Halimi op 6 april 2017 in Parijs.

Identiteit

In Hong Kong had ik ooit een tafelgesprek met een Brits - Joodse dame. Toen ze zich voorstelde zei ze niet alleen‘ It is nice to meet you’ maar ook ‘I’m Jewish’’. Lezend in het laatste hoofdstuk (blz.332) dacht ik hieraan. Iemands identiteit heeft meerdere lagen. Zo ben ik een agnost, een Nederlandstalige Antwerpenaar, een francofiele Vlaming met een B op zijn identiteitskaart, iemand die zich Europeaan voelt buiten Europa. Op de Joodse school van de kinderen wappert tijdens de proclamatie de Davidster. Simon, de oudste zoon vervult vrijwillig zijn legerdienst in het IDF, het Israëlisch leger. In de werkkamer van de heer Schneider hangt een foto van het Belgisch vorstenpaar tegen de muur. ‘Ik supporter voor Kim Clijsters en ik wandel met mijn baseballpet van Anderlecht door Central Park. Zo trots ben ik op mijn land. Maar u verwijt ons dat wij niet open zijn. Dat het ons aan Belgisch burgerschap ontbreekt.’ lezen we op blz.334. Wanneer vader Schneider op de slotpagina een mopje wil vertellen kleurt deze uitzwaai dit helemaal in. De Joodse gemeenschap is ook sterk internationaal gericht.

Op het interview met Natacha Polony dat ik op facebook postte (2), reageerde vriend Jacky T.: “Met zo iemand schaam ik mij niet om mens te zijn”. De Franse Natacha Polony is zoals Margot Vanderstraeten een merkwaardige journaliste. Al lezend dacht ik hier aan.

Mazzel tov is een boek dat ik in één ruk heb uitgelezen. En die ‘Een mustread*****De Standaard’ op de kaft is bij deze niet De Standaard maar Margot Vanderstraeten vergeven. “Beslist te lezen’ dan maar. Ik kon het niet laten, ik kan niet anders.

Frank De Vos

Margot Vanderstraeten, Mazzel tov – mijn leven als werkstudente bij een orthodox-joodse familie, Uitgeverij Atlas-contact, 334 blz. ISBN 978-450-3385-3

(1) Margot Vanderstraeten, Het Vlindereffect, Uitgeverij Atlas-contact, 256 blz. ISBN 9789025444297

(2) https://www.youtube.com/watch?v=fICNbeRl4aY