Kinderen van de Holocaust: van informeren naar propageren |
TEKST  
|
vrijdag 29 mei 2020 om 23:59 uur. | Terug naar Proza
Dit werk werd reeds 2111 maal bekeken.
Kinderen van de Holocaust: van informeren naar propageren. Wij hebben de afleveringen van Kinderen van de Holocaust kritisch bekeken en hebben na de vijfde definitief afgehaakt. De bewering dat het Verdinaso aan de verkiezingen deelnam, wat manifest onjuist is (zie eerste aflevering), en het feit dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen vernietigingskampen en concentratiekampen zijn maar banale details. Met haar diepgravende kennis van de Holocaust had de Stichting Auschwitz deze documentaire kunnen begeleiden. Dit is niet gebeurd. Wat ons dwarszat waren natuurlijk niet de getuigenissen van de overlevenden en hun nazaten maar de teneur van de bindteksten en het gekozen filmmateriaal in de vijfde aflevering. Die getuigen van een onvoorstelbare eenzijdigheid. Zo wordt enkel gesproken over Israëlische moordpartijen en niet over de Palestijnse die begonnen met het bloedbad van Hebron in 1929, niet over de oproep van de Arabische leiders om tijdelijk te vluchten tot Israël was veroverd, enkel Al-Nakba wordt dus benadrukt, niet over de rol van Mohammad Amin al-Hoesseini, de grootmoefti van Jeruzalem, zijn ontmoeting met Hitler is bekend, niet over de rol van de Arabische grootgrondbezitters, niet over de vlucht van honderdduizenden Joden die uit lijfsbehoud na moordpartijen naar Israël zijn gevlucht zodat landen als Irak, Egypte en Syrie ’Judenrein’ werden, niet over de historische achtergrond zoals de conferentie van San Remo (1920) waar Palestina voor Joodse bewoning werd toegewezen, inclusief de Westbank. Na de oorlog begint de zoektocht van de Joodse gemeenschap naar haar ondergedoken kinderen. De rooms-katholieke kerk hielp vele Joodse mensen onderduiken. Vanuit hun christelijk geïnspireerd humanisme namen vele religieuzen en leken duizenden Joodse kinderen onder hun hoede, die zo de oorlog konden overleven. Heel terecht wordt dit vermeld. Het paradoxale feit van de obstructie vanuit katholieke hoek wordt evenwel niet belicht; het uit de middeleeuwen daterende katholieke antisemitisme zou tragisch genoeg ook de oorlog overleven. Een dramatisch voorbeeld is Esther Naschelski. Esther is drie wanneer haar ouders in 1942 naar Auschwitz worden gedeporteerd. Zij, haar zus en haar broer zijn ondergebracht in een kinderkribbe nabij de Kazerne Dossin. Ook al staan ze op de transportlijst, zij worden vergeten. Esther komt terecht bij juffrouw Fernande Henrard, een fanatieke, antisemitische, katholieke kwezel die haar herkomst en cultuur voor haar verborgen houdt. Esther wordt gedoopt en krijgt de naam Berthe Thomas. Zieltjes voor het ware geloof winnen was Henrards doel. Ook na de oorlog, wanneer de Joodse gemeenschap op zoek gaat naar haar kinderen, doet deze ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ er alles aan om die pogingen te dwarsbomen. Esther wordt in niet minder dan dertien pensionaten ondergebracht. Pas in 2005 leert ze het ware verhaal van haar familie kennen en slaagt ze erin de puzzel van haar verleden te reconstrueren. Achter de charmante lach van deze kranige dame schuilt de stilte van een onmetelijke tristesse om het gemis van een warme familie en de verbondenheid met een cultuur die haar werd ontstolen. Het is maar een voorbeeld hoe men deze documentaire had kunnen verdiepen. Wij vragen ons overigens af waarom men - nog los van de eenzijdige benadering - per se het Israëlisch-Palestijns conflict bij dit onderwerp moest betrekken. Al die eenzijdigheid had vermeden kunnen worden wanneer men dit pad niet had bewandeld. Met een verbluffende achteloosheid gaat men voorbij aan het feit dat elk conflict een actie en reactie kent en dat er gewoonlijk sprake is van een gedeelde verantwoordelijkheid. Wat de geschiedenis ons heeft geleerd is dat simplisme altijd een slecht uitgangspunt is. Door haar eenzijdige benadering, door te verglijden van informeren naar propageren, bestendigt deze vijfde aflevering hardnekkige vooroordelen. Het kleurt helaas de hele reeks. Het blijft opmerkelijk dat degenen die jammeren over toenemende polarisatie er gulzig aan meedoen. Blijkbaar is deze productie gestart na het incident met Brigitte Hermans in de Dossinkazerne. Kortom, we kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat de gewraakte vijfde aflevering een journalistieke, activistische onderneming en geen historische is. Een rechtzetting met de nodige nuancering dringt zich op. Een zwart-witte voorstelling van zaken is een traditie uit een onwelriekend verleden, een gewoonte van totalitaire staten. Onder geen beding betekent ons schrijven dan ook een stellingname in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Frank De Vos, historicus - Nadia Donckerwolcke, slaviste
